نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

وقتی جنگ تحمیلی آغاز شد خیلی از مردان این خاک و بوم هر چه داشتن و نداشتن گذاشتند و رفتند. جنگدیدند و دفاع کردند خون ایثار کردند شهید شدند، دست و پایشان را از دست دادند، شیمیایی شدند اما عده ای در میان ماندند، انتظار کشیدند، خون دل خوردند و هنوز هم که هنوز است بی صدا و خاموش روز را به شب و شب را به روز می رسانند. اینان کسانی نیستند جز همسران جانباز، آنان بی آنکه بدانیم در خط مقدم فداکاری و اوج ایثار گام برمی دارند و هر لحظه ذره ذره وجودشان را برای آرامش و آسایش همسرشان فدا می کنند.

عوارض ناشي از مواجهه با رويدادهاي استرس زا به 200 سال قبل بر مي گردد و با اصطلاحات نوروز جنگ، خستگي جنگ، سندروم قلب تحريك پذير و سرانجام با اصطلاح اختلال پس آسيبي مطرح شد. بعد از جنگ هاي جهاني اوّل و دوم، جنگ كره و جنگ ويتنام و با گذشت تقريباً دو دهه از جنگ تحميلي، شاهد بيماران زيادي از بين رزمندگان و جانبازان علي الخصوص جانبازان اعصاب و روان با تشخيص اختلال پس آسيبي هستيم كه نيازمند تشخيص و درمان درست و توجّه لازم براي بهبودي و دستيابي به عمل كرد شغلي، خانوادگي، و بين فردي مطلوب هستند. اين اختلال هميشه با اختلالات ديگري همراه است كه در بيشتر موارد موجب استتار اختلال اصلي مي گردند. صرف نظر از هر گونه پيچيدگي، تقريباً پانزده درصد از سربازان قديمي جنگ دچار اختلال پس آسيبي مي شوند. به علاوه اعضاي خانواده آنان نيز به لحاظ همزيستي و درگيري با مسائل ناشي از ابتلا، خود دستة ديگري از مراجعين مراكز درماني را تشكيل مي دهند. بنابراين توجّهي جامع در خصوص شكل گيري و درمان اختلال پس آسيبي، اهمّيّت ويژه اي دارد. اين اختلال با علائمي مانند يادآوري ناراحتي برانگيز حادثه به صورت مكرّر، احساس تجديد تجربه، اجتناب مستمر از محرّك هاي مربوط با آسيب و كاهش پاسخ دهي كلّي، و علائم مستمر برانگيختگي فزاينده همراه است. احساس بي كفايتي، عدم احترام به خود، اختلال خواب، كابوس، تنگي نفس شبانه، مستعد تحريك هيجاني بودن، باز گشت به گذشته و يادآوري خاطرات، احساس گناه زنده ماندن، احساس كوتاه بودن آينده و افكار مزاحم بخشي ديگر از تجارب شخص مبتلا هستند. بر اساس رويكردهاي جديد، شكل گيري اين اختلال با مداخله عوامل شناخت و هيجان و تعامل اين عوامل روان شناختي با فيزيوولوژي فرد مبتلا صورت مي گيرد. درمان نيز بر اساس سبب شناسي چند گانه از طريق كار تيمي و با استفاده از دارو، تكنيك هاي روان شناختي از جمله ايجاد رابطة همدلانه، بازسازي شناختي، بازگويي روان شناختي، خانواده درمانيو پيگيري انجام مي شود.

اوقات فراغت مدت زماني است كه انسان هيچ گونه تكليف يا كار موظفي را عهده دار نبوده و زمان در اختيار اوست كه به ميل، رغبت و انگيزه ي شخصي به امر خاصي بپردازد. اين موضوع براي افراد مختلف، معاني گوناگوني نيز دربر داردچرا كه اين جنبه از تجربيات زندگاني آدمي بس پيچيده است، اما مي توان اجمالا اوقات فراغت را به عنوان بازمانده ي وقت(اوقات غير موظف) و نيز به عنوان فعاليت و عمل كرد، يعني انجام اعمالي مفيدي براي اشخاص و به طور خاص براي جامعه يا به عنوان آزادي عمل در نظر گرفت. مقاله ي حاضر حاصل يك فعاليت تحقيقي است كه در سال 1386 در استان مازندران انجام شده است هدف اين تحقيق بررسي نحوه گذران اوقات فراغت جانبازان ضايعه ي نخاعي و اعصاب و روان(با حداقل 25% جانبازي)بود. نمونه ي آماري شامل 269 نفر از جانبازان بودند كه با سطح اطمينان 98% و با استفاده از جدول تعيين حجم نمونه چستر و مك كال(1982) به شيوه ي تصادفي در نرم افزار SPSS انتخاب گرديدند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود. نتايج تحقيق بيان گر آن است كه ميانگين ساعات اوقات فراغت جانبازان 93/4 ساعت مي باشد به اين ترتيب كه 61% از جانبازان بيش ترين اوقات فراغت خود را با خانواده سپري مي نمايند و به طور كلي ميانگين گذران اوقات فراغت به صورت فردي(96/3)از ميانگين گذران اوقات فراغت به صورت جمعي(82/3)بيش تر مي باشد. هم چنين عمده ترين مشكلاتي كه جانبازان در گذران اوقات فراغتشان با آن مواجه مي باشند به ترتيب مشكلات مالي، روحي و جسماني– حركتي مي باشد.