آلبوم عکس/راهپیمایی های روز قدس در دهه 1360 به روایت تصویر-قسمت سوم
روز قدس آخرین جمعه ماه رمضان است که در آن علیه اسرائیل و اشغال فلسطین راهپیمایی اعتراض‌آمیزی در کشورهای مختلف برگزار می‌شود. در بعضی کشورها به خاطر عدم مجوز پلیس برای روز جمعه، راهپیمایی در روز دیگری انجام شده یا فقط امکان برگزاری همایش‌هایی به این منظور داده می‌شود. این روز در ۱۶ مرداد ۱۳۵۸ش با پیام امام خمینی برای حمایت از مردم فلسطین نام‌گذاری شد.
از آنجا که آخر ماه رمضان در کشورهای مختلف متفاوت است، در صورتی که روز آخر ماه رمضان در ایران جمعه یا شنبه باشد روز قدس معمولاً یک هفته زودتر برگزار می‌شود تا با سایر کشورهای اسلامی هماهنگ باشد.
روز قدس به عنوان روز بیداری مسلمانان و اتحاد آنها در مقابل دشمنانشان بوده و اختصاص به قدس و فلسطین ندارد.
تاریخچه
از ابتدای اشغال فلسطین در سال ۱۹۴۸ این موضوع مورد توجه اکثر عالمان دینی به ویژه شیعیان قرار گرفته و با حساسیت به دنبال حل این مشکل بودند. فلسطینیان مصادف با پیروزی در جنگ کرامه بر صهیونیست‌ها روزی را به نام روز فلسطین در ماه اکتبر مطرح کردند که چندان مورد استقبال واقع نشد.
امام خمینی نیز یکی از محورهای مبارزاتی خود را از ابتدا آزادی فلسطین و به رسمیت نشناختن اشغال آن معرفی کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ارتباط با اسرائیل قطع و سفارت آن در ایران در اختیار فلسطینی‌ها قرار گرفت. با شروع دور تازه‌ای از حملات اسرائیل به جنوب لبنان، امام خمینی روز ۱۶ مرداد سال ۱۳۵۸ مصادف با ۱۳ رمضان ۱۳۹۹ با صدور پیامی، آخرین جمعه ماه رمضان را به عنوان روز قدس اعلام کرد:
بسم الله الرحمن الرحیم
من در طی سالیان دراز، خطر اسرائیل غاصب را به مسلمین گوشزد نمودم، که اکنون این روزها به حملات وحشیانۀ خود به برادران و خواهران فلسطینی شدت بخشیده است و به ویژه در جنوب لبنان به قصد نابودی مبارزان فلسطینی، پیاپی خانه و کاشانۀ ایشان را بمباران می‌کند.
من از عموم مسلمانان جهان و دولتهای اسلامی می‌خواهم که برای کوتاه کردن دست این غاصب و پشتیبانان آن به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت می‌کنم آخرین جمعۀ ماه مبارک رمضان را که از ایام قدر است و می‌تواند تعیین کنندۀ سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد، به عنوان «روز قدس» انتخاب و طی مراسمی همبستگی بین المللی مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونی مردم مسلمان اعلام نمایند.
از خداوند متعال پیروزی مسلمانان را بر اهل کفر خواستارم.
بیش از ۸۰ کشور اسلامی و غیر اسلامی در این روز تظاهراتی برگزار می‌کنند، از جمله این کشورها می‌توان از مالزی، هند، سنگاپور، اندونزی، ترکیه، آمریکا، کانادا، نروژ، آذربایجان، سودان، انگلیس، بحرین، بوسنی و هرزگوین، تونس، پاکستان، استرالیا، آلمان، رومانی، کویت، اسپانیا، آفریقای جنوبی، سوئد، ونزوئلا، آلبانی، یمن و یونان نام برد.
خبرگزاری‌های مختلف غربی با سکوت یا استفاده از عباراتی چون هزاران نفر یا دهها هزار سعی در کم تعداد نشان دادن جمعیت شرکت کننده در این راهپیمایی‌ها دارند و تلاش می‌کنند با انتخاب جملاتی از سخنان رئیس جمهور ایران که معمولاً سخنران این مراسم در تهران است یا گزارشاتی همچون توزیع بازی‌های رایانه‌ای ضد صهیونیستی در این روز، اسرائیل را مظلوم جلوه دهند.
در ایران پیش از نماز جمعه راهپیمایی‌های گسترده‌ای در شهرها و روستاها برگزار شده و پس از صدور قطعنامه پایانی روز قدس، راهپیمایان در نماز جمعه حاضر می‌شوند. مهم‌ترین مراسم در تهران و با حضور گسترده مردم از طیف‌های مختلف سیاسی و غیرسیاسی برگزار می‌شود.
روز قدس در کلام شخصیت‌ها
امام خمینی (ره):
* «روز قدس، جهانی است، و روزی نیست که فقط اختصاص به قدس داشته باشد. روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است، روز مقابله ملت‌هایی است که در زیر فشار ظلم آمریکا و غیر آمریکا بودند، روزی است که باید مستضعفین مجهز بشوند در مقابل مستکبرین، و دماغ مستکبرین را به خاک بمالند.»
* «روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است؛ روز حکومت اسلامی است. روزی است که باید جمهوری اسلامی در سراسر کشورها بیرق آن برافراشته شود. روزی است که باید به ابرقدرت‌ها فهماند که دیگر آنها نمی‌توانند در ممالک اسلامی پیشروی کنند. من روز قدس را روز اسلام و روز رسول اکرم می‌دانم، روزی است که باید ما تمام قوای خودمان را مجهز کنیم؛ و مسلمین از آن انزوایی که آنها را کشانده بودند خارج شوند، و با تمام قدرت و قوت در مقابل اجانب بایستند.»
* «روز قدس روزی است که باید به همه ابرقدرت‌ها هشدار بدهیم که اسلام دیگر تحت سیطره شما، به واسطه عمال خبیث شما، واقع نخواهد شد، روز قدس، روز حیات اسلام است.»
* «روز قدس یک روز اسلامی است، و یک بسیج عمومی اسلامی است. من امیدوارم که این امر مقدمه باشد از برای یک «حزب مستضعفین» در تمام دنیا.»
* «اگر ملت اسلام بیدار نشوند و به وظایف خود آگاه نگردند، اگر علمای اسلام احساس مسئولیت نکنند و به پا نخیزند، اگر اسلام واقعی که عامل وحدت و تحرک کلیه فرق مسلمانان در مقابل بیگانگان است و ضامن سیادت و استقلال ملل مسلمان و کشورهای اسلامی می‌باشد به دست عوامل و ایادی اجانب و در زیر پرده سیاه استعماری افروخته گردد، روزهای سیاهت و نکبت بارتری برای جامعه‌های اسلامی در پیش است و خطر ویران کننده‌ای متوجه اساس اسلام و احکام قرآن است.»
* «اکیداً شایسته و بلکه واجب است که قسمتی از وجوه شرعی مانند زکوات و سایر صدقات به مقدار کافی به این مجاهدان راه خدا اختصاص داد... و کمک به آنان با تمام نیروها و امکانات واجب است.»
مقام معظم رهبری آیت الله خامنه‌ای:
* «آنچه مهم است این است که دنیای اسلام از مسألۀ فلسطین باید غفلت نکند... آمریکا، استکبار و پشتیبانان همیشگی صهیونیست‌ها خواسته‌اند به مسلمین تحمیل کنند که مسئلۀ فلسطین را فراموش کنند ولی ملت اسلام و ملت ایران نباید بگذارد مسئلۀ فلسطین فراموش شود.»
* «در داخل فلسطین هم باید این شعلۀ مقدس روز به روز برافروخته شود. آن جوان‌ها آن زنان و مردان و جوانان و آن فداکارانی که در داخل فلسطین با رژیم غاصب مبارزه می‌کنند، باید بدانند نقطۀ اصلی همان جایی است که آنها بر روی آن انگشت گذاشتند، این، آنجایی است که دشمن در آنجا شکست خواهد خورد. اینکه سازمان‌ها در خارج از مرزهای فلسطین پشت میزهای مذاکره بنشینند و یا به نام فلسطین در تریبون‌ها خودنمایی کنند، مشکلی را حل نخواهد کرد. پشتیبانی عمومی دنیای اسلام از بیرون و مبارزۀ واقعی و محسوس ملت فلسطین در داخل، این دو با هم مشکل را حل خواهد کرد و سر دشمن فلسطین را به سنگ خواهد کوبید.»
* «روز قدس را گرامی بدارید و آن را بزرگ بشمارید، البته اگر تبلیغات جهانی منعکس نمی‌کنند، نکنند. آن کسانی که در زندان‌های فلسطینی هستند... از نیت و عزم صادقانه شما احساس قوت و قرت کرده و ایستادگی می‌کنند. آن که در پشت دیوار زندان‌های فلسطین اشغالی است، باید احساس تنهایی نکند تا بایستد. آن زن و مردی که در کوچه و خیابان‌های بیت المقدس و نوار غزه و شهرهای دیگر فلسطین اشغالی مورد تهاجم اراذل و اوباش صهیونیست است باید احساس کند شما از آنها حمایت می‌کنید، تا بتواند مقاومت کند. دولت‌ها هم البته تکالیفی دارند».
* «من صریحا اعلام می‌کنم هر جوان فلسطینی که به خاک و خون کشیده می‌شود و هر خانواده فلسطینی که بی‌سرپرست و متلاشی می‌شود،رئیس جمهور و دولت آمریکا به طور مستقیم در این جرم شریک وسهیم هستند.»
* «مسئله فلسطین یک راه حل بیشتر ندارد و آن تشکیل دولت فلسطینی در تمام سرزمین فلسطین است».
* «هر یک وجب از خاک فلسطین، یک وجب از خانه مسلمین است. هر حاکمیتی غیر از حاکمیت فلسطین و حاکمیت مسلمین بر کشور فلسطین، حاکمیت غاصب است. حرف، همانی است که امام راحل عظیم الشان فرمود: اسرائیل بایستی محو بشود.... بحث، بحث یهودی ستیزی نیست. مسئله، مسئله غصب خانه مسلمین است.»
اهداف روز قدس
مهم‌ترین اهداف روز قدس در کلام آیت الله خامنه‌ای را می‌توان این محورها دانست:
* روز قدس به عنوان نماد صف بندی مظلومان در مقابل زورگویان
* متوقف کننده حذف فلسطین از نقشۀ جغرافیای جهانی و فراموشی مسئله فلسطین
* روزی که مردم مظلوم فلسطین احساس می‌کنند که ملت‌ها پشت سرشان هستند
* روز دمیدن خون در رگ‌های امت اسلامی
* روزی که ملت‌های مسلمان بی‌واسطه مقامات رسمی حرفشان را در دنیا مطرح می‌کنند
* روز سرمشق شدن ملت ایران برای سایر ملت‌ها
* روز حفظ امنیت کشور، ملت و دستاوردهای انقلاب اسلامی
سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان در سخنانی درباره مسئله قدس می‌گوید:
«اولویت باید تاکید بر مبارزه و مواجهه با دشمن صهیونیستی باشد و اگر از همان ابتدا این‌گونه بود، به آن نقطه‌ای که امروز بدان رسیدیم، نمی‌رسیدیم... اگر یک پنجم بودجه‌ای که اعراب برای جنگ با ایران و شیعه هراسی خرج کردند را برای فلسطین خرج کرده بودند فلسطین تاکنون آزاد شده بود.»
